Câu hỏi: Tôi là người khuyết tật. Tôi có một vấn đề cần được giải đáp: Bố tôi mất có để lại di chúc nhưng lại cho hết người con trai ngoài giá thú (22 tuổi). Trong khi mẹ của tôi là vợ hợp pháp duy nhất của bố thì lại không được bố để lại gì cả. Chúng tôi nay đã có sự nghiệp và nhà cửa ổn định, nhưng còn mẹ tôi như vậy là quá thiệt thòi. Vậy pháp luật có quy định gì để lấy lại công bằng cho mẹ tôi hay không?
Phòng Luật Trung tâm ACDC trả lời:
Căn cứ khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015 quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:
Những người sau đây (trừ trường hợp từ chối hưởng di sản hoặc không được quyền hưởng di sản – Điều 620, 621 BLDS 2015) vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
- Con thành niên mà không có khả năng lao động.
Theo Điều 651 BLDS 2015, những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Lưu ý:
- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Do đó, mẹ của anh/chị là vợ hợp pháp của người để lại di sản nên hoàn toàn có thể hưởng di sản thừa kế mà không phụ thuộc vào nội dung di chúc và được chia thừa kế với phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật theo quy định nói trên.
Trong trường hợp này, người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc có thể gửi đơn khởi kiện tới Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn đang cư trú, làm việc để yêu cầu giải quyết việc chia di sản thừa kế theo đúng quy định của pháp luật dân sự (khoản 5 Điều 26; điểm a khoản 1 Điều 35 và điểm a khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015).
