Câu hỏi: Theo quy định của pháp luật hiện hành thì khởi tố vụ án hình sự được hiểu như thế nào? Căn cứ nào để cơ quan có thẩm quyền ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự? Cảm ơn đã tư vấn!
Phòng Luật - ACDC tư vấn:
Hiện nay, theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 hiện hành đang áp dụng và các văn bản hướng dẫn thi hành không có định nghĩa cụ thể về thuật ngữ “khởi tố vụ án hình sự”. Do đó, khởi tố vụ án hình sự có thể được hiểu trên phân tích các quy định của pháp luật và quan điểm của các nhà nghiên cứu, theo đó: “Khởi tố vụ án hình sự là hoạt động của cơ quan tiến hành tố tụng xác định có sự việc phạm tội để tiến hành điều tra phát hiện tội phạm. Đây là một giai đoạn tố tụng độc lập, mở đầu các hoạt động điều tra”.
* Về căn cứ khởi tố vụ án hình sự:
Căn cứ quy định tại Điều 143 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2021 thì việc khởi tố vụ án hình sự chỉ được thực hiện khi đã xác định có dấu hiệu tội phạm. Việc xác định dấu hiệu tội phạm dựa trên những căn cứ sau:
(1) Tố giác của cá nhân;
(2) Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân;
(3) Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng;
(4) Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước;
(5) Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm;
(6) Người phạm tội tự thú.
* Về căn cứ không khởi tố vụ án hình sự:
Căn cứ không khởi tố vụ án hình sự được thực hiện theo quy định tại Điều 157 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2021, bao gồm những căn cứ sau:
(1) Không có sự việc phạm tội;
(2) Hành vi không cấu thành tội phạm;
(3) Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự;
(4) Người mà hành vi phạm tội của họ đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật;
(5) Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự;
(6) Tội phạm đã được đại xá;
(7) Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;
(8) Tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 của Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) mà bị hại hoặc người đại diện của bị hại không yêu cầu khởi tố.
Như vậy, căn cứ để cơ quan có thẩm quyền ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự được thực hiện theo quy định trên.
----------------------------------------------------------------------------------------------
Trên đây là ý kiến tư vấn của chúng tôi về câu hỏi của quý khách hàng.
Người khuyết tật và người thân của người khuyết tật nếu có nhu cầu có thể liên hệ với chúng tôi qua các kênh sau:
Hotline: 024 6329 1019 hoặc 024 6291 0814 (vào giờ hành chính các ngày từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần).
Email: tuvan@acdc.org.vn
Fanpage: Viện ACDC
Đây là dịch vụ tư vấn hoàn toàn miễn phí dành cho người khuyết tật và người thân của người khuyết tật trên toàn quốc.
